فشار خون در سالمندان بسیار شایع است، تقریبا یک نفر از هر چهار نفر از فشار خون بالا رنج می برد. این بیماری در سنین پایین تر در مردان شایع است اما در سنین بالا زنان بیشتری را درگیر می کند. فشار خون بالا قاتل خاموش نامیده می شود زیرا به طور معمول علائم قابل توجهی را از خود نشان نمی دهد.

بعضی از افراد ممکن است تا مشکلات جدی در قلب، مغز و کلیه های خود مشاهده نکرده اند از ابتلا به فشار خون بالا مطلع نشوند. خوشبختانه دارو درمانی و تغییر سبک زندگی می تواند به کاهش فشار خون و کنترل آن کمک کند.

فشار خون چیست؟

فشار خون یا (BP) Blood pressure همان نیرویی است که خون در هنگام گردش در بدن به دیواره رگ ها وارد می کند. این فشار در هنگام ضربان قلب و پمپاژ خون بیشتر است و سیستولیک نامیده می شود. هنگام اندازه گیری فشار خون دو عدد داده می شود که به صورت کسر نوشته می شود. عدد بالایی فشار سیستولیک و عدد پایین فشار دیاستولیک نامیده می شوند که هردوی این اندازه گیری ها مهم هستند. به عنوان مثال فشار خون یک فرد ۸۰/۱۲۰ میلی متر جیوه (واحد اندازه گیری فشار) است. در این صورت فشار خون را ۱۲۰ روی ۸۰  یا ۱۲ روی ۸ می خوانید.

اعداد فشار خون و معانی آن ها

به طور طبیعی در طول روز فشار خون در نوسان است اما هنگام خواب به کمترین حالت خود می رسد. همچنین هنگامی که فعالیت دارید یا عصبی و هیجان زده هستید افزایش پیدا می کند. اگرچه در اکثر ساعات فشار خون نسبتا پایدار می ماند. به طور کلی فشار خون پایین بهتر است اما باید توجه داشت بیش از حد کم نشود. سالمندان و بیماران کلیوی و دیابتی باید توجه ویژه ای به فشار خون داشته باشند و مرتب میزان آن را انداز ه گیری کنند. برای این منظور توصیه می شود از پرستار سالمندکمک بگیرید.

نمودار فشار خون بزرگسالان

چه چیزی منجر به فشار خون در سالمندان می شود؟

با افزایش سن فشار خون به طور طبیعی بالا می رود. در بسیاری از سالمندان افزایش فشار خون علت مشخصی ندارد و بیشتر تحت تاثیر عوامل وراثتی و محیطی است که در این مواقع به آن فشار خون اولیه گفته می شود. در بعضی از افراد نیز فشار خون در اثر بیماری یا اختلال به وجود می آید که این امر باعث فشار خون ثانویه می شود.

فاکتور های خطر برای فشار خون در سالمندان

مردان بالای ۴۵ سال و زنان بالای ۵۵ سال که دارای اضافه وزن می باشند یا سابقه خانوادگی فشار خون بالا دارند در خطر بیشتری هستند.

برخی عامل های دیگر که می تواند خطر فشار خون بالا را افزایش دهد:

• مصرف نمک زیاد
• مصرف بیش از حد الکل
• عدم مصرف کافی پتاسیم
• عدم انجام فعالیت ورزشی
• مصرف داروهای خاص
• قرار گرفتن در معرض استرس به مدت طولانی
• سیگار کشیدن

عوارض فشار خون بالا در سالمندان

فشار خون باعث می شود قلب بیشتر کار کند، بنابراین احتمال سکته، حمله قلبی و مشکلات کلیوی افزایش می یابد. اگر فشار خون بالا تشخیص داده نشده و درمان نشود، می تواند منجر به موارد زیر شود:

• بزرگ شدن قلب که ممکن است منجر به نارسایی قلبی شود.
• برآمدگی های کوچک در رگ های خونی که آنوریسم نامیده می شوند. مکان های معمول آنوریسم، شریان اصلی قلب (آئورت)، شریان های مغز، پاها و روده ها و شریان منتهی به طحال است.
• رگ های خونی در کلیه ها باریک شده و ممکن است باعث نارسایی کلیه شود.
• سخت شدن عروق به ویژه در قلب، مغز، کلیه ها و پاها که می تواند منجر به حمله قلبی، سکته مغزی، نارسایی کلیه یا قطع بخشی از پا شود.
• رگ های خونی چشم می ترکند یا خونریزی می کنند که ممکن است باعث تغییر بینایی و منجر به کوری شود.

چگونه می توان فشار خون را اندازه گیری کرد؟

افراد مختلف ممکن است بدون آن که بدانند سالها به فشار خون بالا مبتلا باشند. بررسی سایر علائم و اندازه گیری فشار خون می تواند فرد و پزشکش را از بیماری مطلع کند. بیشتر پزشکان قبل از معاینه فشار خون را اندازه گیری می کنند اگر بالا باشد آن را در روزهای مکرر اندازه گیری و بررسی می کنند.

بیمار باید هنگام اندازه گیری آرام باشد و صاف بنشیند و هر دو پا صاف روی زمین قرار گیرد. فرقی نمی کند مراقبان از چه نوع دستگاهی برای اندازه گیری استفاده می کنند، برای دریافت اطمینان از اندازه گیری صحیح، بهتر است نکات زیر رعایت شود.

• اجازه ندهید سالمند ۳۰ دقیقه قبل از اندازه گیری فشار خون قهوه بنوشد یا سیگار بکشد.
• به آن ها یادآوری کنید لباس آستین کوتاه بپوشند.
• قبل از اندازه گیری او را به استفاده از سرویس بهداشتی تشویق کنید.
• به آن ها اجازه دهید ۵ دقیقه بنشینند و استراحت کنند.

بعضی از افراد هنگام مراجعه به مطب پزشک فشار خونشان افزایش پیدا می کند که به آن “فشار خون روپوش سفید” گفته می شود. اگر پزشک به این موضوع مشکوک شود ممکن است از بیمار بخواهد در خانه با استفاده از دستگاه اندازه گیری دیجیتال خانگی فشار خون را بررسی کند. اگر می خواهید فشار خون عزیزان خود را در خانه بررسی کنید مهم است که با دکتر مشورت کرده و بهترین دستگاهی که وی پیشنهاد می دهد را تهیه کنید.

چگونه فشار خون در سالمندان را درمان کنیم؟

تغییر سبک زندگی

بعضی از افراد می توانند با پذیرفتن عادات غذایی سالم از فشار خون بالا جلوگیری و آن را کنترل کنند.

مجموعه کارهای زیر می تواند به سالمندان در کنترل فشار خون بالا کمک کند:

• از یک رژیم غذایی سالم که شامل کاهش مصرف نمک و افزایش مصرف میوه ها، سبزیجات و لبنیات کم چرب می شود پیروی کنید.
• وزن اضافی را کاهش دهید و وزن متعادل را کنترل کنید.
• به طور منظم فعالیت بدنی داشته باشید.
• سیگار کشیدن را ترک کنید.
• مصرف الکل را محدود کنید.

گاهی اوقات با وجود اینکه فرد زندگی سالمی دارد فشار خون بالا می رود. در این صورت دارو های مناسبی تجویز می شود که مصرف آن برای کاهش فشار خون ضروری است. دارو ها وضعیت را کنترل کرده و از بروز عوارض بعدی جلوگیری می کنند اما جنبه درمانی ندارند.

داروهای ضد فشار خون

چندین گزینه دارویی برای درمان فشار خون وجود دارد که هرکدام به روش متفاوتی منجر به کاهش فشار خون می شود. اغلب ترکیب دو یا چند دارو بهتر از یک دارو کار می کند. داروهای زیر معمولا برای فشار خون بالا تجویز می شوند:

• دیورتیک ها که اغلب “قرص های آب” نامیده می شوند به کلیه ها برای دفع آب و نمک اضافی در بدن کمک می کنند. میزان مایعات را در خون کاهش داده و در نتیجه باعث کاهش فشار خون می شوند. معمولا از یک ادرار آور همراه با نوع دیگری از دارو استفاده می شود و امکان دارد این گزینه درمان دوگانه در یک دارو وجود داشته باشد.
• بتابلاکرها به ضربان قلب کمک می کند تا کندتر و با نیروی کمتری کار کند. قلب خون کمتری از رگ های خونی پمپ کرده و فشار کاهش می یابد.
• مهار کننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین از ساخت هورمونی به نام آنژیوتانسین که باعث تنگ شدن رگ های خونی و افزایش فشار خون می شود، جلوگیری کرده و باعث کاهش فشار خون می شود.
• مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین نوع جدیدتری از داروهاست که مانع کار این هورمون در بدن می شوند. معمولا برای بیمارانی تجویز می شود که مهارکننده های قبلی را تحمل نمی کنند.
• مسدود کننده های کانال کلسیم از ورود کلسیم به سلول های عضلانی قلب و رگ های خونی جلوگیری کرده و باعث شل شدن رگ ها و کاهش فشار خون می شود.
• آلفا بلاکرها باعث شل شدن عضلات دیواره رگ های خونی می شود و به این ترتیب خون به راحتی عبور کرده و فشار خون کاهش می یابد.

توجه

نکته مهم این است که سالمندان دارو های فشار خون را به طور مرتب استفاده کرده و برای صرفه جویی در دارو، کمتر از دوز تجویز شده مصرف نکنند. اگر امکان نگهداری تمام وقت از عزیزانتان را ندارید بهتر است نگهداری سالمند در منزل را به ما واگذار کنید.

منبع: agingcare.com