بیماری پارکینسون | شرح بیماری و بررسی انواع | علل | علائم | عوارض | تشخیص |  پیشگیری | درمان 

بیماری پارکینسون موضوع مهمی است که افراد سوال‌های زیادی در مورد آن دارند. این بیماری مرموز، آرام‌آرام پیشرفت می‌کند و زندگی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. خیلی از ما شاید اسم پارکینسون را شنیده باشیم، اما دقیقا نمی‌دانیم چه اتفاقی در بدن می‌افتد و چرا بعضی افراد به آن مبتلا می‌شوند. ممکن است سوال اصلی ما این باشد که اولین علائم پارکینسون چطور خود را نشان می‌دهند و چه تاثیری روی زندگی افراد خانواده می‌گذارد؟ پارکینسون فقط لرزش دست نیست و عوارض آن می‌تواند کیفیت زندگی را پایین بیاورد، به همین دلیل تشخیص زودهنگام آن اهمیت زیادی دارد. در این مقاله در مورد بیماری پارکینسون، روش‌های تشخیص، پیشگیری از ابتلا، درمان و راهکارهای مقابله با آن می‌پردازیم. اگر می‌خواهید درباره طول عمر بیماران پارکینسون و همه این موارد بیشتر بدانید، با ما همراه باشید تا به دنیای این بیماری قدم بگذاریم و اطلاعات مفیدی کسب کنیم.

 

 

بیماری پارکینسون چیست؟

بیماری پارکینسون یک بیماری پیش‌رونده‌ی عصبی است، یعنی به مرور زمان بدتر می‌شود و بر مغز تاثیر می‌گذارد. در مغز ما سلول‌هایی وجود دارند که ماده‌ای به نام دوپامین تولید می‌کنند. دوپامین نقش مهمی در حرکت، حافظه و خلق‌وخو دارد. نکته‌ی مهم این است که در بیماری پارکینسون، این سلول‌ها کم‌کم از بین می‌روند و در نتیجه میزان دوپامین در مغز کاهش پیدا می‌کند.

وقتی دوپامین کافی در مغز نباشد، حرکت بدن دچار مشکل می‌شود. به همین دلیل است که لرزش، کندی حرکت و سفتی عضلات از علائم اصلی پارکینسون هستند. اما این بیماری فقط مشکلات حرکتی به‌وجود نمی‌آورد؛ بلکه می‌تواند بر جنبه‌های دیگری از زندگی فرد هم تاثیر بگذارد، مثل خواب، خلق‌وخو و حتی توانایی بویایی.

خیلی مهم است که بدانیم بیماری پارکینسون در افراد مختلف به شکل‌های متفاوتی ظاهر می‌شود و سرعت پیشرفت آن هم فرق می‌کند. بعضی افراد ممکن است فقط لرزش خفیف داشته باشند، در حالی که دیگران با مشکلات حرکتی بیشتری روبرو می‌شوند. به همین دلیل، شناخت علائم اولیه و مراجعه به پزشک برای تشخیص درست بیماری اهمیت دارد.

 

 

انواع بیماری پارکینسون کدام است؟

پارکینسونیسم اصطلاحی است که برای توصیف مجموعه‌ای از علائم و نشانه های حرکتی مرتبط با چندین بیماری از جمله بیماری پارکینسون استفاده می شود. این بیماری را می‌توان در گروه‌های اولیه و ثانویه طبقه‌بندی کرد.

 

پارکینسون اولیه

شایع‌ترین نوع پارکینسون که علت دقیق آن هنوز مشخص نیست. ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز پارکینسون اولیه نقش دارند. علائم اصلی آن شامل لرزش، کندی حرکت، سفتی عضلات و مشکلات تعادل است.

 

پارکینسونیسم آتیپیک

اختلالات پارکینسونیسم اولیه شامل بیماری پارکینسون و اختلالات پارکینسون آتیپیک است. در سنین ۵۵ تا ۶۵ سالگی بروز می‌کند. هر دو را می توان اشتباه تشخیص داد، با این حال یک متخصص مغز و اعصاب با بررسی اختلالات حرکتی می تواند به تشخیص دقیق و مراقبت از بیمار کمک کند. پارکینسونیسم آتیپیک ویژگی‌های خاص خود را دارد و معمولاً به داروی لوودوپا به خوبی پاسخ نمی‌دهد. نکته‌ی مهم این است که هردو بیماری می‌توانند به اشتباه تشخیص داده شوند. به دلیل:

• علائم اولیه مشابه: در مراحل اولیه، علائم حرکتی اصلی (لرزش، کندی، سفتی) در هر دو گروه ممکن است مشابه باشند.
• پیچیدگی اختلالات آتیپیک: اختلالات پارکینسونی آتیپیک علائم متنوع‌تری دارند که ممکن است در ابتدا به عنوان علائم بیماری پارکینسون در نظر گرفته شوند.
• عدم آگاهی کافی: ممکن است پزشک عمومی یا حتی برخی متخصصان با تمام ظرافت‌های تشخیص این اختلالات آشنا نباشند. البته متخصص مغز و اعصاب با بررسی اختلالات حرکتی می‌تواند آن را تشخیص دهد.

 

بیماری پارکینسون ثانویه

این نوع پارکینسونیسم ناشی از یک علت مشخص است. یعنی می‌دانیم چرا فرد دچار علائم پارکینسون شده است. علل پارکینسونیسم ثانویه عبارتند از:

• داروها: بعضی از داروها، به خصوص داروهای اعصاب و روان، می‌توانند علائمی شبیه به پارکینسون ایجاد کنند.
• مشکلات عروقی: سکته‌های کوچک متعدد در مغز می‌توانند باعث آسیب به بخش‌هایی از مغز شوند که در کنترل حرکت نقش دارند و منجر به پارکینسونیسم شوند.
• بیماری‌های متابولیک: بعضی از بیماری‌های متابولیک نادر می‌توانند باعث آسیب به مغز و بروز علائم پارکینسون شوند.
• سموم: قرار گرفتن در معرض بعضی از سموم محیطی و صنعتی می‌تواند باعث آسیب به مغز کند.
• ضربه مکرر به سر: ضربه‌های مکرر به سر، مانند آنچه در بعضی از ورزش‌ها دیده می‌شود، می‌تواند خطر ابتلا به پارکینسونیسم را افزایش دهد.

 

تفاوت اصلی بین بیماری پارکینسون و پارکینسونیسم چیست؟

بیماری پارکینسون یک بیماری پیشرونده است که علت آن هنوز ناشناخته است اما پارکینسونیسم یک اصطلاح کلی برای توصیف علائم حرکتی خاص است که می‌تواند ناشی از بیماری‌های مختلف باشد.

تشخیص دقیق نوع پارکینسونیسم بسیار مهم است، زیرا درمان و پیشگیری هر نوع متفاوت است. پزشکان متخصص مغز و اعصاب با بررسی دقیق علائم، انجام معاینات و گاهی اوقات با استفاده از تست‌های تشخیصی می‌توانند نوع دقیق پارکینسونیسم را تشخیص دهند.

 

 

علل بروز پارکینسون در سالمندان چیست؟

اگرچه علت بروز بیماری پارکینسون هنوز به طور کامل برای دانشمندان روشن نیست، اما تحقیقات زیادی در این زمینه در حال انجام است. چیزی که می‌دانیم این است که بیماری پارکینسون به خاطر از بین رفتن سلول‌های عصبی در بخشی از مغز به نام “ماده سیاه” اتفاق می‌افتد. این سلول‌ها ماده‌ای به نام دوپامین تولید می‌کنند که نقش مهمی در کنترل حرکت بدن دارد. وقتی این سلول‌ها از بین می‌روند، میزان دوپامین در مغز کم می‌شود و در ادامه این روند، علائم پارکینسون ظاهر می‌شوند.

از نظر دانشمندان چند عامل مختلف می‌توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند:

 

 

ژنتیک (وراثت) 

در بعضی از افراد، تغییرات در ژن‌ها می‌تواند احتمال ابتلا به پارکینسون را بیشتر کند. البته این بدان معنا نیست که اگر یکی از اعضای خانواده پارکینسون داشته باشد، حتماً بقیه هم به آن مبتلا می‌شوند، اما ریسک ابتلا کمی بیشتر می‌شود. محققان ژن‌های مختلفی را شناسایی کرده‌اند که ممکن است در بروز پارکینسون نقش داشته باشند.

 

عوامل محیطی

بعضی از مواد شیمیایی و سموم موجود در محیط ممکن است به سلول‌های عصبی مغز آسیب برسانند و خطر ابتلا به پارکینسون را افزایش دهند. مثلا بعضی از مطالعات نشان داده‌اند که قرار گرفتن در معرض برخی سموم مانند آفت‌کش‌ها و حشره‌کش‌ها ممکن است خطر ابتلا را کمی افزایش دهند. همچنین آلودگی هوا و فلزات سنگین نیز به عنوان عوامل خطر احتمالی مورد تحقیق هستند. البته هنوز ارتباط قطعی بین یک عامل محیطی خاص و پارکینسون ثابت نشده است و تحقیقات در این زمینه ادامه دارد.

 

پیری (افزایش سن)

بیماری پارکینسون بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود. با افزایش سن، احتمال از بین رفتن سلول‌های عصبی در مغز بیشتر می‌شود و این می‌تواند یکی از دلایل شایع‌تر بودن پارکینسون در سالمندان باشد. بالا رفتن سن باعث بروز بیماری‌های مختلفی می‌شود که برای آشنایی بیشتر و پیشگیری از آن‌ها می‌توانید بیماری‌ های شایع سالمندان را مطالعه کنید.

 

تجمع پروتئین‌های غیرطبیعی

 در مغز افراد مبتلا به پارکینسون، پروتئین‌های خاصی به شکل غیرطبیعی جمع می‌شوند. یکی از این پروتئین‌ها “آلفا-سینوکلئین” نام دارد که می‌تواند باعث آسیب به سلول‌های عصبی شود. هنوز مشخص نیست که دقیقاً کدام‌یک از این عوامل باعث بروز بیماری پارکینسون می‌شود و چرا بعضی افراد به آن مبتلا می‌شوند و بعضی دیگر خیر. هرچه که هست ترکیبی از عوامل مختلف در بروز بیماری نقش دارند و تحقیقات همچنان ادامه دارد تا علت‌های اصلی این بیماری و راه‌های پیشگیری و درمان بهتر آن پیدا شود.

 

 

علائم پارکینسون در سالمندان چیست؟

اولین علائم بیماری پارکینسون می‌توانند بسیار خفیف و تدریجی باشند، به طوری که فرد یا اطرافیان متوجه آن‌ها نشوند. این علائم ممکن است در ابتدا فقط در یک سمت بدن ظاهر شوند و به‌تدریج گسترش یابند. در حال حاضر شناخته‌شده‌ترین علائم بیماری پارکینسون شامل از دست دادن کنترل عضلات است اما این موارد تنها علائم احتمالی بیماری نیستند. در ادامه علائم پارکینسون در زنان و مردان را بررسی می‌کنیم. 

 

 

علائم حرکتی

• لرزش عضلات دست در حالی که از آن‌ها استفاده نمی‌شود و در حال استراحت هستند
• ضعف عضلانی و مشکل در کنترل عضلات، مثلا خیلی ریز نوشتن به دلیل مشکل در کنترل عضلات دست و انگشتان
• سفتی و ثابتی مفاصل، هنگامی که آن‌ها حرکت داده می‌شوند به صورت تند و ناگهانی با مکث‌های کوچک حرکت می‌کنند. درست مانند حرکت عقربه‌ی ثانیه شمار یک ساعت مکانیکی قدیمی.
• علائم حرکتی اضافی، مانند پلک زدن کمتر از حد معمول
• عدم کنترل آب دهان
• حالت صورت بی‌احساس مانند ماسک
• مشکل در بلع آب و غذا
• صدای صحبت کردن غیر معمول

 

علائم غیر حرکتی

چندین علامت دیگر وجود دارند که به حرکت و کنترل عضلات مرتبط نیستند که می‌توانند در مراحل اولیه‌ی بیماری ظاهر شوند و ممکن است علائم هشداردهنده‌ای باشند که سال‌ها یا حتی دهه‌ها قبل از علائم حرکتی خود را بروز می‌کنند.

• علائم سیستم عصبی خودمختار که عبارتند از افت فشار خون ارتواستاتیک (افت فشار خون وقتی از حالت خوابیده یا نشسته به حالت ایستاده تغییر وضعیت می‌دهیم)، یبوست و مشکلات گوارشی، بی‌اختیاری ادرار و اختلالات جنسی.
• افسردگی
• مشکلات خواب و اختلال رفتاری حرکت سریع چشم (REM)
• از دست دادن حس بویایی (آنوسمی)
• سندرم پاهای بی‌قرار
• مشکل در تفکر و تمرکز (زوال عقل مربوط به پارکینسون)

 

عوارض بیماری پارکینسون چیست؟

بیماری پارکینسون مشکلات مختلفی را هم برای فرد بیمار هم اعضای خانواده‌ی او به همراه می‌آورد و با گذشت زمان زندگی آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این عوارض می‌توانند جسمی و روحی باشند و باعث کاهش کیفیت زندگی شوند. شناخت دقیق آن‌ها به بیماران و خانواده‌های آن‌ها کمک می‌کند تا برای مقابله با بیماری آماده‌تر باشند.

 

 

مشکلات حرکتی پیشرفته

با پیشرفت بیماری مشکلات حرکتی بنیادی مانند لرزش، کندی حرکت و سفتی عضلات شدیدتر شده و انجام کارهای روزمره مانند لباس پوشیدن، غذا خوردن و راه رفتن را بسیار دشوار می‌کند.

• سقوط و افتادن: به دلیل مشکل تعادل و کندی واکنش‌ها، خطر افتادن و آسیب‌دیدگی در افراد مبتلا به پارکینسون بسیار زیاد است.
• یخ‌‌زدگی هنگام ایستادن: فرد به‌طور ناگهانی احساس می‌کند پاهایش به زمین چسبیده‌اند و نمی‌تواند حرکت کند. این حالت به “یخ زدگی” معروف است و می‌تواند منجر به افتادن شود.
• مشکلات در عمل بلعیدن: ضعف عضلات گلو می‌تواند باعث مشکل در بلع غذا و مایعات شود و خطر آسپیراسیون (ورود غذا به ریه‌ها) را افزایش دهد. ضعف بدن در سالمندان مشکلات فراوانی را برای ایشان به وجود می‌آورد.
•  مشکلات گفتاری (دیس آرتری): صدای فرد ممکن است آرام، یکنواخت و نامفهوم شود. به همین سبب برقراری ارتباط کلامی برای او دشوار می‌شود.

 

مشکلات غیر حرکتی

علاوه بر مشکلات حرکتی، بیماری پارکینسون عوارض غیر حرکتی متعددی نیز دارد که می‌توانند بسیار آزاردهنده باشند.

• مشکلات شناختی (زوال عقل مربوط به پارکینسون): با گذشت زمان، برخی از افراد مبتلا به پارکینسون دچار مشکلاتی در حافظه، توجه، تمرکز و تصمیم‌گیری می‌شوند. این مشکلات می‌توانند به زوال عقل پیشرفت کنند.
• تغییرات خلقی: افسردگی و اضطراب در افراد مبتلا به پارکینسون شایع است و می‌تواند به دلیل تغییرات شیمیایی در مغز و همچنین مواجهه با چالش‌های بیماری باشد. رفتار افراد پارکینسون ممکن است تحت تاثیر این تغییرات قرار بگیرد.
• انواع مشکلات و اختلالات مختلف از جمله اختلالات خواب، سندرم پاهای بی‌قرار، از دست دادن حس بویایی، یبوست و مشکلات گوارشی، افت فشار خون ارتواستاتیک، احساس خستگی مداوم و طاقت‌فرسا که با استراحت بهبود نمی‌یابد و درد در ناحیه‌ی عضلات و مفاصل بخشی از عوارض بیماری پارکینسون شناخته می‌شوند.

شناخت این عوارض و تلاش برای مدیریت آن‌ها می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به بیماری پارکینسون و خانواده‌هایشان کمک کند. مراجعه منظم به پزشک و استفاده از روش‌های درمانی و توانبخشی مناسب نقش مهمی در این زمینه دارد. عوارض جانبی بیماری با توجه به شدت بیماری و مشکلات زمینه‌ای فرد می‌تواند متفاوت باشد. بنابراین بهترین فردی که می‌تواند بیمار را در مورد عوارض جانبی احتمالی و روش‌های مقابله با آن‌ها آگاه کند، پزشک معالج می‌باشد.

 

 

طول عمر بیماران پارکینسون چقدر است؟

طول عمر بیماران پارکینسون معمولاً به عوامل مختلفی بستگی دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که بسیاری از بیماران پارکینسون می‌توانند بین ۱۰ تا ۲۰ سال یا حتی بیشتر پس از تشخیص بیماری زندگی کنند. از جمله:

• سن شروع بیماری، معمولاً پیشرفت بیماری در سنین پایین‌تر، کندتر است.
• شدت علائم
• وضعیت کلی سلامت بیمار، تغذیه مناسب، فعالیت فیزیکی، و مراقبت‌های پزشکی می‌توانند طول عمر را افزایش دهند.
• عدم وجود بیماری‌های دیگر مانند دیابت یا مشکلات قلبی.
• نوع درمان و پیگیری پزشکی

به‌طور کلی، بیماری پارکینسون به‌تنهایی باعث کاهش شدید طول عمر نمی‌شود، مخصوصاً اگر به‌موقع تشخیص داده شود و فرد درمان مناسب توسط پزشک متخصص دریافت کند و تحت مراقبت کامل باشد. در بیشتر موارد، پارکینسون به‌طور مستقیم باعث مرگ نمی‌شود. بلکه عوارض ناشی از آن مانند افتادن، ذات‌الریه (پنومونی)، یا مشکلات تغذیه‌ای ممکن است خطرناک باشند. بیماران پارکینسونی بخصوص سالمندان نیاز به مراقبت و نگهداری فردی باتجربه دارند، پرستار بیمار در منزل آگاه و دلسوز می‌تواند با مراقبت مناسب، مدیریت مصرف داروهای تجویز شده، فیزیوتراپی و همچنین حمایت خانواده، کمک کند تا بیماران پارکینسونی زندگی طولانی و با کیفیت‌تری داشته باشند.

 

 

چگونه پارکینسون را در سالمندان تشخیص دهیم؟

پزشک متخصص با بررسی وضعیت بالینی فرد و انجام آزمایش‌های مخصوص بیماری را تشخیص می‌دهد. بررسی علائم ظاهری شامل بخش‌های زیر می‌شود. 

• بخش ۱: جنبه‌های غیر حرکتی تجربیات زندگی روزمره. این بخش به علائم غیر حرکتی (غیر جنبشی) مانند زوال عقل، افسردگی، اضطراب و سایر مسائل مربوط به توانایی ذهنی و سلامت روان می‌پردازد. همچنین پزشک سؤالاتی در مورد درد، یبوست، بی‌اختیاری، خستگی و غیره می‌پرسد.
• بخش ۲: جنبه‌های حرکتی تجربیات زندگی روزمره. این بخش اثرات مربوط به وظایف و توانایی‌های حرکتی را پوشش می‌دهد. این شامل توانایی بیمار در صحبت کردن، غذا خوردن، جویدن و بلعیدن، لباس پوشیدن و حمام کردن در صورت داشتن لرزش و موارد دیگر است.
• بخش ۳: معاینه حرکتی. پزشک متخصص از این بخش برای تعیین اثرات مربوط به حرکت بیماری پارکینسون استفاده می‌کند. راه رفتن، تعادل، سرعت حرکت، لرزش و سفتی عضلات بیمار را بررسی می‌کند. این بخش به طور مستقیم به ارزیابی مشکلات حرکتی می‌پردازد.
• بخش ۴: عوارض حرکتی. این بخش می‌پرسد که علائم پارکینسون چقدر روی زندگی روزمره بیمار تاثیر گذاشته است یا چقدر کیفیت زندگی فرد را پایین آورده است. 

به این ترتیب پزشک دید خیلی کامل‌تری نسبت به بیماری فرد پیدا می‌کند تا بهترین روش درمان را با توجه به شرایط خاص وی انتخاب کند. امروزه دیگر فقط به مرحله بیماری نگاه نمی‌کنند، بلکه بررسی می‌کنند که بیماری چطور زندگی فرد را تحت تاثیر قرار داده است و بر اساس آن تصمیم می‌گیرند.

 

 

چطور از ابتلا به پارکینسون در سالمندان پیشگیری کنیم؟

متاسفانه در حال حاضر هیچ راه قطعی برای پیشگیری از بیماری پارکینسون در سالمندان یا گروه‌های سنی دیگر وجود ندارد و علت اصلی بیماری هنوز به طور کامل شناخته نشده، بنابراین نمی‌توان به طور مشخص از عوامل ایجاد کننده‌ی آن جلوگیری کرد. اما تحقیقات نشان داده‌اند برخی عوامل ممکن است خطر ابتلا به پارکینسون را کاهش دهند یا به حفظ سلامت مغز کمک کنند. از جمله:

• فعالیت بدنی منظم که شامل ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی، شنا، دوچرخه‌سواری می‌شود. به طور کلی انتخاب ورزش‌های مناسب با شرایط جسمانی و با مشورت پزشک
• مصرف غذاهای سالم و رژیمی غنی از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و چربی‌های سالم مانند روغن زیتون و امگا ۳ موجود در ماهی. همچنین مصرف مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان
• اجتناب از سموم و عدم قرار گرفتن در معرض برخی سموم مانند آفت‌کش‌ها و حشره‌کش‌ها
• مدیریت استرس با استفاده از تکنیک‌های مدیریت آن مانند مدیتیشن و یوگا. دوری از استرس مزمن با انجام فعالیت‌های آرامش‌بخش زیرا استرس می‌تواند بر سلامت مغز تاثیر منفی بگذارد. 
• حفظ سلامت عمومی و مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای مانند فشار خون بالا، دیابت و کلسترول بالا
• انجام فعالیت‌های ذهنی مانند پازل، مطالعه، یادگیری مهارت‌های جدید و تعاملات اجتماعی
• مصرف منظم کافئین مانند نوشیدن قهوه یا چای به حد اعتدال
• مصرف ویتامین D با دریافت ویتامین کافی از طریق نور خورشید، رژیم غذایی یا مصرف مکمل‌ها با توجه به نظر پزشک

مهم است که توجه داشته باشیم که این موارد تنها اقداماتی هستند که ممکن است خطر ابتلا به پارکینسون را کاهش دهند و هیچ تضمینی برای پیشگیری قطعی وجود ندارد. با این حال، پیروی از یک سبک زندگی سالم می‌تواند به طور کلی برای سلامت جسمی و ذهنی سالمندان مفید باشد.

 

 

روش های درمان پارکینسون و راهکارهای مقابله با آن چیست؟

هدف اصلی از درمان پارکینسون کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا است و در حال حاضر برای درمان بیماری راه حل قطعی وجود ندارد. روش‌های درمانی مختلفی برای مدیریت علائم آن وجود دارد که پزشکان با توجه به شدت بیماری و وضعیت هر فرد، بهترین رویکرد را انتخاب می‌کنند. این روش‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

دارو درمانی

داروهای مختلفی برای کمک به کنترل علائم بیماری پارکینسون در دسترس هستند که به روش‌های مختلفی عمل می‌کنند، از جمله:

• افزایش سطح دوپامین در مغز: لوودوپا (Levodopa) رایج‌ترین و موثرترین دارو برای پارکینسون است. این دارو در مغز به دوپامین تبدیل می‌شود. معمولاً لوودوپا همراه با کاربیدوپا (Carbidopa) تجویز می‌شود که از تجزیه لوودوپا قبل از رسیدن به مغز جلوگیری می‌کند و عوارض جانبی آن را کاهش می‌دهد.
• تقلید از عملکرد دوپامین: آگونیست‌های دوپامین مانند پرامیپکسول (Pramipexole)، روپینیرول (Ropinirole) و روتیگوتین (Rotigotine) اثرات دوپامین را در مغز تقلید می‌کنند.
• مهار آنزیم‌های تجزیه کننده دوپامین: مهارکننده‌های MAO-B (مانند سلژیلین و راساگیلین) و مهارکننده‌های COMT (مانند انتاکاپون و تولکاپون) به جلوگیری از تجزیه دوپامین در مغز کمک می‌کنند و اثر لوودوپا را طولانی‌تر می‌کنند.
• داروهای آنتی‌کولینرژیک: این داروها مانند بنزتروپین (Benztropine) و تری‌هگزی‌فنیدیل (Trihexyphenidyl) می‌توانند به کاهش لرزش و سفتی عضلات کمک کنند، اما معمولاً به دلیل عوارض جانبی کمتر استفاده می‌شوند.

پزشک متخصص مغز و اعصاب با توجه به علائم خاص هر فرد و پاسخ آن‌ها به داروها، بهترین ترکیب دارویی و دوز مناسب را تعیین می‌کند. تنظیم دوز و تغییر داروها با گذشت زمان و پیشرفت بیماری ممکن است ضروری باشد.

 

تغییر سبک زندگی و درمان‌های حمایتی

علاوه بر داروها، تغییرات در سبک زندگی و استفاده از درمان‌های حمایتی می‌تواند به مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. در بخش پیشگیری از پارکینسون به ضرورت انجام فعالیت‌های منظم ورزشی و پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل غنی از فیبر، سبزیجات و آنتی‌اکسیدان تاکید کردیم. با مراقبت‌های زیر نیز می‌توان تاثیر و شدت بیماری را در افراد مبتلا کاهش داد.

• فیزیوتراپی: فیزیوتراپیست‌ها می‌توانند با ارائه تمرینات خاص به بهبود قدرت عضلات، تعادل، راه رفتن و انعطاف‌پذیری کمک کنند.
• کاردرمانی: کاردرمانگران به افراد مبتلا به پارکینسون کمک می‌کنند تا راهکارهای مناسب برای انجام فعالیت‌های روزمره با وجود محدودیت‌های حرکتی پیدا کنند.
• گفتار درمانی: گفتار درمانگران می‌توانند به بهبود مشکلات گفتاری و بلع کمک کنند.
• حمایت‌های روانی: افسردگی و اضطراب در افراد مبتلا به پارکینسون شایع است. مشاوره و درمان‌های روانشناختی می‌توانند در مدیریت این مشکلات موثر باشند.

 

 

جراحی (تحریک عمقی مغز – DBS)

تحریک عمقی مغز (Deep Brain Stimulation – DBS) یک روش جراحی است که برای برخی از افراد مبتلا به پارکینسون پیشرفته که پاسخ مناسبی به داروها نمی‌دهند یا دچار عوارض جانبی شدید داروها هستند، در نظر گرفته می‌شود. در این روش، الکترودهای کوچکی در مناطق خاصی از مغز کاشته می‌شوند و با استفاده از یک دستگاه ضربان‌ساز که زیر پوست قفسه سینه قرار می‌گیرد، پالس‌های الکتریکی به مغز ارسال می‌شود. این پالس‌ها می‌توانند به تنظیم فعالیت غیرطبیعی مغز و کاهش علائم حرکتی مانند لرزش، سفتی و کندی حرکت کمک کنند.

 

روش‌های نوین درمانی

تحقیقات گسترده‌ای برای یافتن درمان‌های جدید و موثرتر برای بیماری پارکینسون در حال انجام است. برخی از این روش‌های نوین شامل موارد زیر است:

• ژن درمانی: هدف از این روش، اصلاح یا جایگزینی ژن‌های مرتبط با بیماری پارکینسون است.
• پیوند سلول‌های بنیادی: محققان در حال بررسی امکان جایگزینی سلول‌های از دست رفته تولید کننده دوپامین با استفاده از سلول‌های بنیادی هستند.
• داروهای جدید: داروهایی با مکانیسم‌های عمل جدید برای بهبود علائم حرکتی و غیر حرکتی و همچنین کند کردن پیشرفت بیماری در حال توسعه هستند.

با اینکه این روش‌ها امیدبخش هستند، اما هنوز هیچ‌کدام درمان قطعی برای پارکینسون نیستند. امید این است که در آینده نزدیک، باعث بهبود چشمگیر کیفیت زندگی بیماران شوند. مهم است که افراد مبتلا به بیماری پارکینسون به طور منظم با پزشک متخصص خود در ارتباط باشند تا بهترین برنامه درمانی متناسب با شرایط آن‌ها تعیین و پیگیری شود.

 

 

چگونه می‌توان از سالمندان مبتلا به پارکینسون حمایت کرد؟ 

زندگی با بیماری پارکینسون برای سالمندان چالش‌هایی دارد، اما با مراقبت مناسب، رژیم غذایی صحیح و سبک زندگی سالم، می‌توان کیفیت زندگی آن‌ها را بهتر کرد.

 

رژیم غذایی مناسب برای سالمندان پارکینسونی

رژیم غذایی سالم نقش مهمی در مدیریت علائم پارکینسون دارد.

• پروتئین متعادل: مصرف زیاد پروتئین ممکن است جذب دارو را کاهش دهد. بهتر است پروتئین (مثل گوشت و تخم مرغ) در وعده شام مصرف شود.
• فیبر بالا: برای جلوگیری از یبوست، میوه، سبزیجات، نان سبوس‌دار و غلات کامل مصرف شود.
• آب کافی: نوشیدن ۶ تا ۸ لیوان آب در روز برای جلوگیری از خشکی بدن و یبوست مهم است.
• آنتی‌اکسیدان‌ها: مانند ویتامین C و E (مثلاً در پرتقال، گردو و بادام)، برای محافظت از سلول‌های مغز مفیدند.

 

مراقبت‌های ویژه برای سالمندان

• مصرف منظم دارو: داروها باید سر ساعت مشخص مصرف شوند تا بیشترین اثر را داشته باشند.
• پیشگیری از سقوط و افتادن: خانه باید ایمن‌سازی شود. برای جلوگیری از لیزخوردگی، فرش‌ها با استفاده از چسب دوطرفه در جای خود محکم شوند، میله‌های کمکی در حمام نصب شوند.
• فیزیوتراپی و تمرین: انجام تمرینات ساده روزانه، مانند راه رفتن، حرکات کششی یا تمرین تعادل به حفظ قدرت بدنی کمک می‌کند.
• گفتاردرمانی: در صورت مشکل در صحبت‌کردن یا بلع، گفتاردرمانی مفید است.

 

سبک زندگی (لایف‌استایل) مناسب

 کارهایی که سالمندان پارکینسونی باید در برنامه روزانه‌شان قرار دهند:

• خواب منظم: داشتن برنامه خواب مشخص (شب‌ها زود خوابیدن، صبح زود بیدار شدن) برای کنترل خستگی مفید است.
• کاهش استرس: استفاده از مدیتیشن، دعا، موسیقی آرام یا حضور در جمع خانواده.
  فعالیت اجتماعی: حتی تماس تلفنی روزانه با دوستان یا اعضای خانواده می‌تواند از افسردگی جلوگیری کند.
• مشاوره روان‌شناسی: برای کاهش اضطراب و نگرانی در مورد بیماری.

 

 حمایت خانواده

خانواده نقش مهمی در بهبود روحیه سالمند دارد:

• با حوصله به حرف‌های او گوش بدهند.
• در فعالیت‌های ساده روزانه همراهی‌اش کنند.
• او را تشویق به تحرک و شادی کنند.

 

 

سوالات متداول بیماری پارکینسون