بیشتر از ۴۰ درصد از بزرگسالان دچار کمبود ویتامین D هستند، و این مشکل در افراد مسن شدیدتر است. به همین دلیل، فهمیدن راه‌های تشخیص و درمان کمبود ویتامین دی در سالمندان موضوعی خیلی مهم در جهت حفظ سلامتی افراد مسن است. با توجه به اینکه جمعیت کهن‌سالان در سراسر جهان رو به افزایش است نقش ویتامین D در حفظ سلامت آن‌ها روزبروز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در گذشته عمده‌ی تحقیقات در مورد تاثیر ویتامین دی روی سلامت استخوان‌ها متمرکز بوده است اما اکنون دانشمندان متوجه شده‌اند که ویتامین دی در سیستم‌های دیگر بدن مثل مغز، قلب و هورمون‌ها هم تاثیر قابل توجهی دارد. این ویتامین نقش حیاتی در حفظ سلامت استخوان‌ها، تقویت سیستم ایمنی و سلامت عمومی بدن ایفا می‌کند. در این مقاله به بررسی علائم و خطرات ناشی از کمبود ویتامین D در سالمندان و روش‌های درمان و پیشگیری از آن خواهیم پرداخت. اگر شما یا عزیزانتان با این مشکل مواجه هستید، توصیه می‌کنیم ادامه مقاله را بخوانید تا با راهکارهای مؤثر برای حفظ سلامت بهتر آشنا شوید.

علت کمبود ویتامین دی در سالمندان چیست؟ 

با افزایش سن، توانایی بدن در تولید ویتامین D کاهش می‌یابد و این موضوع می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی برای سالمندان شود. عمده دلایلی که منجر به کمبود ویتامین دی در سالمندان می‌شود:

• کاهش قرار گرفتن در معرض نور خورشید
• کاهش توانایی پوست در تولید ویتامین D از نور خورشید
• رژیم غذایی نامناسب و کمبود غذاهای حاوی ویتامین دی مثل زرده تخم مرغ، لبنیات غنی شده و ماهی‌های چرب
• مشکلات کبدی و کلیوی
• مصرف برخی داروها

کمبود ویتامین دی باعث چه بیماری میشود؟

یکی از مواد مغذی حیاتی برای بدن ویتامین D است که نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت استخوان‌ها، سیستم ایمنی، عضلات و حتی سلامت روان ایفا می‌کند. کمبود این ویتامین می‌تواند بدن را در برابر بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات آسیب‌پذیر کند. از بیماری‌های استخوانی مانند نرمی و پوکی استخوان گرفته تا مشکلات قلبی، دیابت، ضعف سیستم ایمنی و حتی افسردگی، همگی با کمبود ویتامین دی مرتبط هستند. به طور عمده بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان در سالمندان، ضعف عضلانی و استخوانی، زانو درد در سالمندان و بیماری‌های مزمن، مشکلاتی هستند که به علت فقر ویتامین دی در بدن به وجود می‌آیند. به همین سبب توجه به علائم و دلایل کمبود ویتامین D در بدن و اقدامات پیشگیرانه و درمانی بسیار مهم است.

علائم کمبود ویتامین D در سالمندان

 ویتامین D نقش مهمی در سلامت بدن دارد و کمبود آن می‌تواند مشکلات متعددی ایجاد کند. بسیاری از افراد علائم کمبود ویتامین D را نادیده می‌گیرند، اما توجه به این نشانه‌ها برای جلوگیری از عوارض جدی‌تر ناشی از  کمبود ویتامین دی در سالمندان بسیار ضروری است.

علائم کمبود ویتامین دی در زنان و مردان 

• احساس درد و ضعف در عضلات یا درد مداوم بدن
• احساس خستگی مزمن و بی‌حالی که کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار داده است
• بدخلقی، اضطراب و افسردگی به دلیل عدم تنظیم هورمون‌های مرتبط با شادی مانند سروتونین
• اختلال در چرخه‌ی خواب طبیعی
• مشکلات در سیستم ایمنی بدن 
• تعریق بیش از حد و غیر طبیعی

اگر شما یا اطرافیان سالمندتان چند مورد از نشانه‌های کمبود ویتامین دی را تجربه می‌کنید لازم است که با پزشک مشورت کنید تا با معاینه دقیق و انجام آزمایش خون وضعیت بدن بررسی شود. سالمندان می‌توانند با انجام آزمایش در منزل توسط پزشکان خدمات پرستاری در منزل  عاطفه در محیط آرام منزل نمونه‌گیری انجام دهند.

روش‌های اصولی پیشگیری و درمان کمبود ویتامین D در بدن سالمندان 

اولین و مهم‌ترین گام برای حفظ سلامت بدن پیشگیری از کمبود ویتامین D است زیرا این ویتامین به تقویت سیستم ایمنی، حفظ سلامت استخوان‌ها و پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها کمک می‌کند. با راهکارهای زیر می‌توان از کمبود ویتامین D در بدن جلوگیری کرد. 

مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین D

غذاهایی که با گنجاندن آن‌ها در برنامه غذایی می‌توان تا حد قابل قبولی از کمبود ویتامین دی در سالمندان و دیگر افراد خانواده پیشگیری کرد.

• ماهی‌های چرب مانند سالمون، تن و ساردین
• تخم‌مرغ، به‌ویژه زرده تخم‌مرغ
• لبنیات غنی‌شده مانند شیر و ماست
• غلات صبحانه غنی‌شده

قرار گرفتن در معرض نور خورشید

بهترین منبع ویتامین دی که به راحتی و رایگان در اختیار افراد قرار گرفته، نور خورشید است. نور خورشید یکی از منابع طبیعی تولید ویتامین D در بدن است. برای این کار:

• روزانه ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در معرض آفتاب باشید.
• پوست دست‌ها و صورت خود را در معرض نور قرار دهید.
• از زمان‌های مناسب مانند صبح زود یا عصر استفاده کنید تا خطر آفتاب‌سوختگی کاهش یابد.

استفاده از مکمل‌های ویتامین D

بسیاری از افراد بخصوص سالمندان، بسته به آب و هوای محل زندگی و عدم دسترسی به مواد غذایی غنی از این ویتامین، در معرض کمبود ویتامین دی قرار دارند. این افراد می‌توانند با مصرف مکمل زیر نظر پزشک کمبود ویتامین بدن خود را جبران کنند. مکمل‌ها به‌ویژه برای افراد سالمند و کسانی که دسترسی کافی به نور خورشید ندارند، مفید هستند. برای داشتن بدنی سالم و زندگی باکیفیت، تغذیه سالمندان را مورد توجه قرار دهید و از رژیم غذایی سالم و حاوی مقدار کافی مواد مغذی استفاده کنید.  

برنامه‌های ورزشی مناسب

فعالیت بدنی منظم می‌تواند به تقویت عضلات و استخوان‌ها کمک کند و خطر افتادن را در سالمندان کاهش دهد. انجام ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، تمرینات تعادلی و یوگا برای سالمندان مناسب هستند.

در مسیر پیشگیری و درمان کمبود ویتامین D در سالمندان حضور یک پرستار سالمند می‌تواند نقش مهمی در مراقبت از سالمندان ایفا کند. پرستار سالمند در منزل دلسوز و آگاه می‌تواند به سالمند در پیروی از رژیم غذایی مناسب، مصرف مکمل‌ها و انجام فعالیت‌های بدنی کمک کند. علاوه بر این، توجه به علائم کمبود ویتامین D و مشورت با پزشک برای درمان به موقع، می‌تواند کیفیت زندگی سالمندان را بهبود بخشد.

میزان مصرف ویتامین دی در سالمندان چقدر است؟

بسیاری از افراد مسن به طور منظم در معرض نور خورشید قرار نمی گیرند و در جذب ویتامین D مشکل دارند. اگر پزشک مشکوک باشد که ویتامین D کافی دریافت نمی کنید، یک آزمایش خون ساده می تواند سطح این ویتامین را در خون بررسی کند. میزان مصرف ویتامین D در سالمندان پس از بررسی آزمایش خون توسط پزشک مشخص می‌شود. 

میزان مصرف ویتامین D در سالمندان برای افراد بالای ۷۰ سال، روزانه برابر با ۸۰۰ واحد بین‌المللی (IU) یا ۲۰ میکروگرم (mcg) است. مصرف بیش از حد ویتامین D به ندرت باعث مسمومیت یا مشکلات جدی می‌شود. اما اگر دوزهای بسیار بالای ویتامین D برای مدت طولانی مصرف شود، ممکن است عوارضی مانند آسیب به قلب، کلیه‌ها یا سایر اعضای بدن ایجاد کند. بنابراین، حتی اگر مسمومیت نادر باشد، مصرف ویتامین D باید در محدوده توصیه‌شده و طبق نظر پزشک باقی بماند. 

قرص ویتامین دی ۵۰۰۰۰ را چند روز یکبار بخوریم؟

معمولا دوز بالای ویتامین D زمانی تجویز می‌شود که پزشک کمبود ویتامین دی در سالمندان را پس از آزمایش تشخیص دهد. در صورت کمبود شدید این ویتامین، مصرف یک قرص ویتامین دی ۵۰۰۰۰ واحدی در هفته به مدت  ۶ الی ۸ هفته تجویز می‌شود؛ پس از طی این مدت، مصرف یک قرص در ماه توصیه می‌شود.

توجه داشته باشید این میزان برای درمان کمبود شدید ویتامین دی در بدن توصیه می‌شود و نباید بدون مشورت با پزشک مصرف گردد. ویتامین دی، ویتامین محلول در چربی است بنابراین بهتر است برای جذب بهتر آن را همراه با غذا میل کنید.

سوالات متداول