علائم  و درمان پوکی استخوان در سالمندان

پوکی استخوان در سالمندان بیماری شایعی است که در آن استحکام و قدرت استخوان ها کاهش پیدا می کند. اگرچه استخوان ها اندام بسیار محکمی هستند اما از بافت زنده تشکیل شده اند و به طور مداوم خود را تجزیه و بازسازی می کنند. با افزایش سن، شکستن استخوان قدیمی سریعتر از استخوان جدید اتفاق می افتد، همین امر باعث می شود استخوان ها سوراخ شده و شکننده شود. به این حالت پوکی استخوان می گویند.

درمان پوکی استخوان در مراحل اولیه بهترین راه برای جلوگیری از عواقب جدی تر بعدی است مانند شکستگی استخوان. با شناخت علائم خطر می توانید قدم های درستی برای تقویت استخوان ها بردارید.

آیا می توان پوکی استخوان در سالمندان را در مراحل اولیه تشخیص داد؟

علائم اولیه برای تشخیص پوکی استخوان در سالمندان نادر است. با این حال اغلب افراد نمی دانند که استخوان ضعیفی دارند تا زمانی که مفصل ران، ستون فقرات یا مچ دستشان بشکند. بعضی از نشانه های زیر می تواند از علائم پوکی استخوان باشد.

عقب رفتن لثه ها

اگر فک شما عقب رفت می توانید از دندانپزشک بخواهید تحلیل استخوان فک شما را بررسی کند.

ضعیف شدن قدرت دست 

یک مطالعه بر روی زنان یائسه و تراکم مواد معدنی استخوان انجام شد. محققات دریافتند ضعیف شدن قدرت چنگ زنی دست با کاهش تراکم مواد معدنی استخوان ارتباط دارد. علاوه بر آن ضعف دستها خطر سقوط را بالا می برد.

ناخن های ضعیف و شکننده

استحکام ناخن نشان دهنده سلامت استخوان است. اما عوامل بیرونی مانند باغبانی و سایر کارهایی که می تواند به ناخن ها فشار بیاورد هم تاثیرگذار است.

به طور کلی پوکی استخوان در سالمندان به جز تغییر در تراکم استخوان، علائم اولیه زیادی ندارد. بهترین راه برای تشخیص آن در مراحل اولیه مراجعه به پزشک است خصوصا اگر سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارید.

علائم پوکی استخوان در سالمندان در مراحل بعدی

هنگامی که بیماری پوکی استخوان به طور قابل توجهی خراب شد علائم واضح تری دارد مانند:

کوتاه شدن قد 

شکستگی فشاری ستون فقرات باعث کوتاه شدن قد می شود. این از بارزترین علائم پوکی استخوان است.

شکستگی ناشی از زمین خوردن

شکستگی یکی از رایج ترین نشانه های پوکی استخوان است. شکستگی ها می توانند در اثر زمین خوردن اتفاق بیفتند. حتی سرفه و عطسه شدید هم می تواند منجر به شکستگی شود.

درد گردن یا پشت

پوکی استخوان می تواند باعث شکستگی های فشاری ستون فقرات شود. گاهی این شکستگی ها بسیار دردناک می شوند زیرا مهره ها بر رشته های عصبانی نخاع فشار وارد می کنند. این درد می تواند جزئی تا ناتوان کننده باشد.

حالت خمیده یا شکستگی فشاری

فشرده شدن مهره ها باعث ایجاد انحنای کمی در قسمت فوقانی کمر گردد که به قوز کمر یا گوژ پشتی یا کیفوز معروف است. این حالت خمیده فشار اضافه ای به ریه ها وارد می کند و مجار تنفسی وارد می کند که باعث درد کمر و گردن شده و حتی بر تنفس تاثیر می گذارد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

پوکی استخوان باعث درد و ناراحتی می شود. چنانچه در ناحیه، کمر، گردن، مفصل ران و مچ پا احساس درد شدید داشتید. به پزشک مراجعه کنید زیرا ممکن است دچار شکستگی استخوان شده باشید که نیاز به بررسی و درمان دارد.

فاکتور های خطر پوکی استخوان در سالمندان چیست؟

هم زنان و هم مردان می توانند به پوکی استخوان مبتلا شوند. اما این وضعیت بیشتر در خانم ها دیده می شود زیرا اغلب به دلیل تغییرات هورمونی ناشی از افزایش سن به وجود می آید. هنگامی که بدن بافت استخوانی را سریعتر از ایجاد شدن، تجزیه کند، پوکی استخوان اتفاق می افتد.

عوامل خطر مشترک شامل موارد زیر می شود:

• بالا رفتن سن
• یائسگی قبل از ۴۵ سالگی
• نژاد آسیایی و سفید پوست
• برداشتن تخمدان قبل از ۴۵ سالگی
• هورمون تستوسترون پایین در مردان
• هورمون استروژن پایین در زنان
• مصرف داروهایی که منجر به کاهش سطح هورمون می شود
• کشیدن سیگار
• سابقه خانوادگی
• مصرف زیاد الکل
• انجام ندادن منظم تمرینات ورزشی بخصوص تمرینات قدرتی

برخی از شرایط پزشکی هم می تواند خطر پوکی استخوان را افزایش دهد.

• نارسایی کلیه
• سندرم سوء جذب (جذب نشدن چربی و غذا در بدن)
• اسکلروز چندگانه یا بیماری ام اس
• سرطان خون
• دیابت
• پرکاری تیروئید
• پرکاری پاراتیروئید
• روماتیسم مفصلی

مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی و استروئید ها مانند پردنیزون هم خطر پوکی استخوان را افزایش می دهد. همچنین داروهای تشنج و درمان تیروئید (اگر دوز دارو زیاد باشد) باعث افزایش پوکی استخوان خواهد شد.

چگونه می توان پوکی استخوان در سالمندان را درمان کرد؟

برای درمان پوکی استخوان داروهایی برای کمک به ایجاد توده استخوانی تجویز می شود. این داروها دارای تاثیرات هورمونی هستند که با تحریک استروژن در بدن باعث رشد استخوان می شوند. از نمونه های این داروها می توان از بی فسفونات ،کلسی تونین و استروژن نام برد.

آیا می توان از پوکی استخوان جلوگیری کرد؟

اقدام برای جلوگیری از تحلیل استخوان و حفظ تراکم آن بسیار مهم است. نمونه هایی از کارهایی که می توانید به این منظور انجام دهید:

ورزش کردن

تمرینات ورزشی قدرتی و تحمل وزن به ایجاد توده استخوانی کمک می کند. مثل وزنه برداری، رقص، آهسته دویدن و ورزش های راکتی مثل تنیس.

ورزشهای آرام تر مثل پیاده روی و کار با دستگاه برای داشتن یک برنامه ورزشی سالم مهم هستند، اما برای ساختن استخوان های محکم کافی نیستند.

مصرف کلسیم کافی

به صورت روزانه، یک فرد بزرگسال تا سن ۶۵ سالگی روزانه به ۱۰۰۰ میلی گرم کلسیوم نیاز دارد. پس از آن به ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی گرم افزایش می یابد. غذاهای غنی از کلسیم عبارتند از:

• محصولات لبنی کم چرب
• کنسرو ماهی ساردین و ماهی آزاد (با استخوان)
• کلم بروکلی
• لوبیا یا حبوبات
• انواع کلم
• غذاهای غنی شده مانند نان، غلات صبحانه و شیر بادام

دریافت ویتامین D

به طور روزانه ویتامین D مصرف کنید. این ویتامین به جذب کلسیم در بدن کمک می کند و بیشتر افراد روزانه به ۴۰۰ واحد ویتامین D نیاز دارند.

قرار گرفتن روزانه ۱۵ دقیقه در معرض آفتاب و شیر غنی شده، زرده تخم مرغ و ماهی قزل آلا مصرف کنید.

پرهیز از مواد ناسالم

سیگار کشیدن و نوشیدن بیش از حد الکل خطر پوکی استخوان را افزایش می دهد.

جلوگیری از سقوط یا افتادن سالمندان

راه های جلوگیری از حطر سقوط در خانه

• پوشیدن کفش و جورابی که لیز نباشد.
• کنار دیوارها طناب نصب کنید تا هنگام حرکت به سالمند کمک کند.
• اتاق ها را روشن نگه دارید.
• از چسبیدن فرش ها و تکان نخوردن آن مطمئن شوید.
• یک چراغ قوه کنار تخت داشته باشید.
• در دیوار حمام میله های ایمنی نصب کنید.
• از پرستار سالمند کمک بگیرید.

راه های جلوگیری از خطر افتادن در فضای باز

• با استفاده از عصا یا واکر حرکت کنید.
• کفش های کف لاستیکی و مقاوم بپوشید.
• هنگام خیس بودن پیاده رو روی چمن راه بروید.
• روی سنگفرش های برفی و یخ زده نمک بپاشید.
• همچنین می توانید از عینک طبی استفاده کنید تا از افتادن در صورت ضعف بینایی جلوگیری کنید.

*** سلامتی شما آرزوی ماست ***

منبع: www.healthline.com