راهنمای کامل آنفولانزا در کودکان | نشانه ها، پیشگیری و درمان
۱۴۰۳/۰۵/۰۳بیماری فشار خون چیست؟ | شرح بیماری و بررسی انواع | علل | علائم | عوارض | تشخیص | پیشگیری | درمان
۱۴۰۳/۰۵/۰۳همه چیز درباره بیماری تب دنگی در ایران
تب دنگی یک عفونت ویروسی است که توسط نیش پشههای آلوده به ویروس دنگی( Aedes aegypti یا Aedes albopictus) به انسانها سرایت میکند. چهار نوع ویروس دنگی (DENV) وجود دارد که همگی قادر به ایجاد بیماری شدید میشوند. از علائم مهم این بیماری، تب شدید و سندرم شوک دنگی میباشد. تب دنگی (Dengue Fever) در بیش از ۱۲۵ کشور در مناطق گرمسیری و نیمهگرمسیری وجود دارد و سالانه ۳۹۰ میلیون نفر در سراسر جهان را درگیر میکند، که از این تعداد ۹۶ میلیون نفر از نظر علائم آشکار هستند. احتمال ایجاد دنگی شدید در میان افرادی که برای بار دوم توسط یک نوع DENV متفاوت از عفونت اول (معروف به عفونت ثانویه) آلوده میشوند، بالاتر است.
بنابراین، احتمال بروز بیماری شدید در درجهی اول در بین افراد در مناطقی که چندین نوع DENV به طور همزمان در گردش هستند، رخ می دهد. در این مقاله اقدامات لازم برای جلوگیری از ابتلا به عفونت DENV و درمان حمایتی پس از ابتلا به عفونت و گسترش بیماری را بررسی میکنیم.
عامل تب دنگی چیست؟
اولین عامل گسترش تب دنگی، پشههای آلوده به ویروس میباشند. چهار نوع ویروس دنگی وجود دارد که توسط پشههای ماده از گونههای Aedes aegypti و Aedes albopictus به انسان منتقل شده و گسترش مییابند. این پشهها عمدتا در مناطق گرمسیری و نیمهگرمسیری آسیا، آمریکای جنوبی، آمریکای مرکزی، کارائیب و آفریقا زندگی میکنند.
علائم تب دنگی کدام است؟
علائم اولیه بیماری معمولا از چهار تا ۱۰ روز پس از نیش پشه ظاهر میشود که شایعترین آن تب شدید میباشد. که با موارد زیر همراه میشود:
- درد شدید چشم بویژه در ناحیه پشت چشم
- سردرد شدید
- خستگی و ضعف
- درد عضلات، مفاصل و استخوانها
- حالت تهوع و استفراغ
- راش پوستی
در برخی موارد، بیماری به شکل شدیدتری بروز میکند که میتواند منجر به خونریزی داخلی، کاهش شدید پلاکتها، نارسایی اعضای بدن و حتی مرگ گردد.
چطور میتوان تب دنگی را تشخیص داد؟
تشخیص تب دنگی می تواند دشوار باشد زیرا علائم و نشانه های آن را می توان به راحتی با علائم بیماری های دیگر از جمله چیکونگونیا، ویروس زیکا، مالاریا و تب حصبه اشتباه گرفت. بنابراین پزشک در مورد سوابق سفر و احتمال هرگونه تماس با پشه از شما سوال خواهد کرد. برای تشخیص دنگی، آزمایش خون انجام میشود. در این آزمایش وجود ویروس یا آنتیبادیهای آن بررسی میگردد.
بیشتر بخوانید…
اگر فردی دچار تب دنگی شد چه کاری انجام باید دهد؟
در حال حاضر درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد اما به وسیلهی درمان حمایتی میتوان آن را کنترل کرد. اگر فردی دچار دنگی شد ابتدا باید به نشانههای بیماری توجه کرده و درمانهای اولیه که شامل استراحت، نوشیدن مایعات فراوان، استفاده از داروهای مسکن درد و تب مانند استامینوفن میباشد، را شروع کند.
در صورت داشتن هر یک از علائم و نشانههای کم آبی بدن فورا با پزشک معالج تماس بگیرید:
- کاهش ادرار
- خشکی دهان یا لبها
- بیحالی، خستگی و سرگیجه
- کهیر و راش پوستی
توجه: از مصرف آسپرین و ایبوپروفن پرهیز کنید زیرا ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهند.
|
هنگام مراجعه به پزشک چه کاری میبایست انجام داد؟
- هرگونه علائمی را که تجربه میکنید، یادداشت کنید و به پزشک اطلاع دهید.
- تاریخچهی سفرهای بینالمللی و کشورهای بازدید شده و داروهای مصرفی در طول سفر را فهرست کنید. همچنین سابقه واکسیناسیون قبل از سفر را همراه داشته باشید.
- از تمام داروهای مصرفی اعم از ویتامین یا مکمل، لیستی تهیه کنید و پزشک معالج را در جریان بگذارید.
نحوه پیشگیری از تب دنگی
بیماری تب دنگی از طریق گزیدگی پشههای آلوده به انسان سرایت میکند به همین جهت در ابتدا برای جلوگیری از ابتلا به بیماری میبایست از گزیدگی جلوگیری کرد. با نصب توری پنجره، پوشیدن لباسهای بلند و نصب پشهبند میتوان از گزیدگی توسط پشههای آلوده جلوگیری کرد.
همچنین باید نسبت به از بین بردن محلهای تخمریزی پشهها (مانند آبهای راکد) اقدام کرد. واکسیناسیون در برخی کشورها انجام میشود، اما کاربرد آن محدود به افراد خاص و مناطق خاص میباشد.
واکسیناسیون برای پیشگیری از Dengue fever
از سال ۲۰۲۳ دو نوع واکسن با نامهای Dengvaxia و Qdenga برای پیشگیری از تب دنگی به فروش رسیده و استفاده میشوند.
واکسن دنگ واکسیا Dengvaxia
واکسن دنگ واکسیا تنها واکسن دنگی است که توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده تایید شده است برای افرادی که قبلا به تب دنگی مبتلا شدهاند و در مناطق پرخطر زندگی میکنند، توصیه میشود. این واکسن از تبدنگی ناشی از هر چهار سروتیپ ویروس دنگی جلوگیری می کند. البته افرادی که قبلا بهDengue Fever مبتلا نشدهاند، واکسن دنگ واکسیا توصیه نمیشود زیرا خطر ابتلا به نوع شدیدتر بیماری در این افراد افزایش مییابد.
واکسن کودنگا (Qdenga)
واکسن Qdenga دومین واکسنی است که توسط سازمان بهداشت جهانی تایید شده است. برای گروه سنی ۶ تا ۱۶ سال ساکن مناطق پرخطر توصیه میشود. این واکسن برای افرادی که قبلا به تب دنگی مبتلا نشدهاند، قابل استفاده است.
نکات مهم واکسن تب دنگی:
- تزریق این واکسن برای همه افراد مناسب نیست. بنابراین مهم است که قبل از واکسیناسیون با پزشک مشورت کنید.
- واکسن میتواند از افراد در برابر هر چهار نوع ویروس دنگی محافظت کند.
- برای نتیجهی بهتر باید سهدوز واکسن دریافت شود.
- هر واکسنی عوارض جانبی دارد اما این عوارض معمولا خفیف هستند.
آزمایش تب دنگی چگونه است؟
هنگامی که بیماری در فاز حاد است یعنی تا هفت روز پس از شروع علائم، آزمایش NAAT و آزمایش آنتی بادی IgM برای تشخیص بیماری استفاده میشود.
- آزمایش NAAT (مانند RT-PCR): این آزمایش ویروس دنگی را در خون، سرم یا پلاسما تشخیص میدهد و دقیقترین روش است.
- آزمایش آنتی بادی IgM: وجود آنتیبادیهای IgM را در مراحل اولیه تشخیص میدهد.
اگر نمونه فاز حاد در دسترس نباشد یا نتیجه آن منفی باشد، میتوان یک نمونه خون در فاز نقاهت (بیش از ۷ روز پس از شروع علائم) جمعآوری و آزمایش کرد. در این مرحله، آزمایش IgM ELISA به عنوان آزمایش اولیه توصیه میشود.
پس از گذشت هفت روز، میزان ویروس در خون کاهش مییابد و ممکن است توسط آزمایش NAAT به خوبی قابل تشخیص نباشد. در عوض، سطح آنتیبادیهای IgM افزایش مییابد و به راحتی توسط آزمایش IgM ELISA قابل تشخیص است.
در نهایت، تشخیص و گزارش موارد تب دنگی برای کنترل و پیشگیری از این بیماری بسیار مهم است و انجام آزمایش مناسب توسط پزشک تعیین میگردد.
نتیجهگیری
بیماری تب دنگی به سرعت در جهان در حال شیوع میباشد و افراد زیادی را دچار میکند. در صورت ابتلا با استفاده از درمانهای حمایتی، استراحت کافی، نوشیدن مایعات فراوان و دارو درمانی میتوان بیماری خفیف را درمان کرد. در صورت بروز علائم شدید فورا به پزشک مراجعه کنید. چنانچه کودکان و سالمندان به بیماری مبتلا شدند با حمایت و مراقبت پرستار بیمار در منزل میتوان روند بهبودی را سرعت بخشید.
سوالات متداول
۱- آیا تب دنگی کشنده است؟
متاسفانه بله. تبدنگی اگر با علائم شدید ظاهر شود و به موقع درمان نشود، منجر به خونریزی داخلی و کاهش پلاکتها شده و مرگ را در پی خواهد داشت.
۲-آیا تب دنگی واگیر دارد؟
خیر، این بیماری واگیر ندارد و توسط انسان به انسان منتقل نمیشود.
۳- راه انتقال تب دنگی چیست؟
تنها راه انتقال تبدنگی توسط پشههای آلوده میباشد. اگر پشه فرد آلوده را نیش بزند میتواند ویروس را به بدن فرد دیگری منتقل کند.
۴-آیا تب دنگی واکسن دارد؟
بله، تب دنگی واکسن دارد. در حال حاضر دو نوع واکسن برای پیشگیری از تب دنگی در دسترس است که در این مقاله در بخش واکسیناسیون برای پیشگیری از تب دنگی آنها را معرفی کردهایم.